سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

در حالی که طی روزهای اخیر اخباری مبنی بر سرطان‌زا بودن مالچ‌های نفتی استفاده شده برای مهار کانون‌های گرد و غبار در کشور و اثبات آن توسط آزمایشگاه معتمد محیط زیست مطرح می‌شود، معاون آبخیزداری، امور مراتع و بیابان سازمان جنگل‌ها می‌گوید: بر اساس اطلاعات سازمان جنگل‌ها مالچ‌های نفتی سرطان‌زا نیست، مگر آنکه تحقیقات و یافته‌های جدیدی وجود داشته باشد که ما از آن بی‌خبر باشیم.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی سازمان جنگل ها و مراتع به نقل از ایسنا، مالچ‌پاشی برای تثبیت کانون‌های گرد و غبار در کشور از آن دسته فعالیت‌هایی است که مدت‌ها است چالش‌هایی را بین فعالان و کارشناسان محیط زیست و دستگاه‌های دولتی ایجاد کرده است. هرچند که سازمان جنگل‌ها تاکید دارد که مالچ‌پاشی فقط در نقاطی بحرانی انجام می‌شود که امکان استقرار پوشش گیاهی در آن‌ها نیست و حتی در این بین با سازمان حفاظت محیط زیست نیز هماهنگی‌های لازم صورت می‌گیرد اما با این‌وجود هر از گاهی تصاویری از برخی خزندگان دفن شده زیر مالچ و یا مالچ‌پاشی در مناطقی که جزو کانون‌های بحرانی گرد و غبار نیستند  مانند بیت‌کوصر منتشر می‌شود.

طی روزهای اخیر طرح ادعایی مبنی بر سرطان‌زا بودن مالچ‌های نفتی سبب شده است که نگرانی‌ها درباره استفاده از مالچ برای مهار کانون‌های گرد و غبار دوچندان شود. شبنم قنواتی‌زاده  - مدیر انجمن زیست محیطی دیده‌بان جلگه سبز خوزستان - پیش از به خبرگزاری ایرنا گفته بود که نمونه‌ای از مالچ نفتی استفاده شده در این استان به یکی از آزمایشگاه‌های متعمد سازمان محیط زیست ارجاع شده است. نتایج آزمایشگاه نشان می‌دهد که مالچ نفتی حاوی مقدار زیادی ترکیبات هیدروکربنی آروماتیک چند حلقه‌ای از جمله "بنزوآنتراسن" و "فنانترن" است که بسیار سمی و خطرناک هستند. آروماتیک حلقوی شامل گروه بزرگی از آلاینده‌های آلی هستند که خواص سرطان‌زایی و جهش‌زایی بالا در انسان دارد.

*مالچ‌ نفتی سرطان‌زا نیست مگر آنکه تحقیقات جدیدی وجود داشته باشد

این اظهارات درحالی مطرح شده است که سازمان جنگل‌ها می‌گوید آن‌ها را تایید نمی‌کند.

پرویز گرشاسبی - معاون آبخیزداری، امور مراتع و بیابان سازمان جنگل‌ها - می‌گوید: بر اساس اطلاعات و مستندات سازمان جنگل‌ها مالچ‌های نفتی سرطان‌زا نیست، مگر آنکه تحقیقات و یافته‌های جدیدی وجود داشته باشد که ما از آن بی‌خبر هستیم. به هرحال برای اثبات ادعای سرطان‌زا بودن مالچ‌های نفتی لازم است افرادی که چنین موضوعی را مطرح کرده‌اند، مستندات و نتایج آزمایش‌های خود را برای ما ارسال کنند تا ما نیز آن‌ها را بررسی و درصورت اثبات، سیاست‌های خود را عوض کنیم.

*مستندات آزمایش روی مالچ‌ نفتی برای وزارت بهداشت ارسال می‌شود

از سویی دیگر اما  شبنم قنواتی‌زاده  - مدیر انجمن زیست محیطی دیده‌بان جلگه سبز خوزستان - در گفت و گو تصریح می‌کند: فعالان، انجمن‌های محیط زیستی و اساتید دانشگاهی پیش از این بارها درباره تبعات و آثار سوء مالچ‌پاشی به سازمان جنگل‌ها و سازمان حفاظت محیط زیست هشدار داده بودند اما متاسفانه این هشدارها گوش شنوایی نداشت. از این‌رو ما این‌بار نتایج آزمایشاتی که روی مالچ نفتی توسط آزمایشگاه‌های معتمد سازمان حفاظت محیط زیست انجام شده و سرطان‌زا بودن آن‌ها به اثبات رسیده است را برای وزارت بهداشت ارسال خواهیم کرد.

به گفته قنواتی‌زاده نسخه‌ای از این مستندات برای مجلس شورای اسلامی نیز ارسال شده است.

مالچ‌های نفتی که از آن‌ها در شن‌زارهای استان خوزستان استفاده می‌شود علاوه بر آسیب زدن به یک زیست بوم که دارای گونه‌های گیاهی و جانوری خاص خود است، به سلامت مردم نیز آسیب می‌زند. مدیر انجمن زیست محیطی دیده‌بان جلگه سبز خوزستان ضمن بیان این نکات اظهار می‌کند: اثبات خطرناک و سمی بودن مالچ‌های نفتی از طریق آزمایشگاه‌های معتمد سازمان محیط زیست برای ما کار بسیار دشواری بود و بیشتر آزمایشگاه‌ها نمی‌پذیرفتند که چنین کاری را انجام دهند.

با این حال گرشاسبی - معاون آبخیزداری، امور مراتع و بیابان سازمان جنگل‌ها - تاکید دارد که درحال حاضر مالچ‌پاشی نفتی تا حد زیادی متوقف شده است. او می‌گوید: ما تعهداتی برای مالچ‌پاشی بر اساس قانون بودجه سال ۹۸ داشتیم که بخش کمی از آن هنوز باقی مانده است و اکنون فقط در کانون‌های بحرانی که نزدیک به مناطق مسکونی نیستند - مانند جاده‌هایی که ریل قطار از آن عبور می‌کند و گاهی اوقات ماسه‌ها بادی مسیر را می‌بندند - مالچ‌پاشی به صورت محدود انجام می‌شود.

*هدف ما برای بیابان‌زدایی در کشور استفاده از مالچ نیست

بر اساس آمار سازمان جنگل‌ها، عملیات بیابان‌زدایی در ۹ میلیون هکتار از عرصه‌های بیابانی کشور انجام شده که از این میزان در ۲۵۰ هزار هکتار عرصه بیابانی از مالچ استفاده شده است. معاون آبخیزداری، امور مراتع و بیابان سازمان جنگل‌ها ضمن بیان اینکه هدف ما برای بیابان‌زدایی در کشور استفاده از مالچ نیست، اظهار می‌کند: قسمت عمده فعالیت‌های ما برای جلوگیری از بیابان‌زایی حفاظت و قرق، احیای بیولوژیک و پخش روان‌آب است و در نهایت از مالچ در نقاطی استفاده می‌کنیم که هیچ یک از روش‌ها جوابگو نباشد.

هر چند که مدت‌ها است درمورد استفاده از مالچ‌های نفتی و آسیب آن به زیست بوم‌های بیابانی اظهاراتی مطرح می‌شود و اکنون نیز شبهاتی درباره آسیب زدن مالچ به سلامت انسان مطرح شده است اما با این وجود گرشاسبی می‌گوید که مجلس در حال بررسی طرحی برای مالچ‌پاشی در عرصه‌های بیابانی کشور با بودجه‌ای حدود ۱۶۰ میلیارد تومان در سال ۹۹ است البته این طرح هنوز به طور رسمی به سازمان جنگل‌ها ابلاغ نشده است و درحال بررسی است