سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

آبخیزداری و آبخوانداری از مواردی است که در سیاست های کلی نظام جمهوری اسلامی ایران ابلاغی از طرف مقام معظم رهبری دارای اهمیت فراوان است.
به گزارش مرکز اطلاع رسانی سازمان جنگل ها از تسنیم «پرونده معجزه آبخیزداری»؛ آبخیزداری و آبخوانداری از مسائلی است که از اهمیت فراوانی در بخش منابع طبیعی و کشاورزی کشور برخوردار است و آن را می توان پیشران توسعه بخش کشاورزی و منابع طبیعی کشور دانست. کارکرد مثبت آبخیزداری و آبخوانداری در مدیریت سیل و خشکسالی باعث شده است این موضوع مهم همواره از مطالبات مقام معظم رهبری واقع شود. مقام معظم رهبری در این باره می فرماید:
   «چند سال قبل از این بحث‌های آبخیزداری و آبخوان‌داری و مانند اینها مطرح شد، کارهایی هم انجام گرفت؛ باید این‌ها با جدّیّت و قوّت دنبال بشود؛ این کارها متوقّف نماند.» (بیانات در دیدار مسئولان و فعالان محیط زیست، منابع طبیعى و فضاى سبز، 17 اسفند 93)
همچنین آبخیزداری و آبخوانداری در سیاست های کلی ابلاغی مقام معظم رهبری از اهمیت فراوانی برخوردار است و در بسیاری از این سیاست ها به صورت مستقیم یا غیرمستقیم به این مساله اشاره شده است. در این گزارش به مروری بر جایگاه آبخیزداری و آبخوانداری در  این سیاست ها می پردازیم:

** سیاست های کلی منابع آب
   *ایجاد نظام جامع مدیریت در کل چرخه آب بر اساس اصول توسعه پایدار و آمایش سرزمین در حوضه های آبریز کشور
  * ارتقای بهره وری و توجه به ارزش اقتصادی و امنیتی و سیاسی آب در استحصال، عرضه، نگهداری و مصرف آب
   *افزایش استحصال آب و به حداقل رساندن ضایعات طبیعی و غیرطبیعی آب در کشور از هر طریق ممکن
   *تدوین برنامه جامع به منظور رعایت تناسب در اجرای طرح های سد، آبخیزداری، آبخوان‌داری، و شبکه‌های آبیاری و تجهیز و تسطیح      اراضی و حفظ کیفیت آب و مقابله با خشکسالی و پیشگیری از سیلاب و بازچرخانی و استفاده از آب های غیرمتعارف و ارتقای  دانش و فنون و تقویت نقش مردم در استحصال و بهره‌برداری
   *مهار آب هایی که از کشور خارج می شود و اولویت استفاده از منابع آب مشترک

** سیاست های کلی محیط زیست
بند 1:مدیریت جامع، هماهنگ و نظام‌مند منابع حیاتی (از قبیل هوا، آب، خاک و تنوع زیستی) مبتنی بر توان و پایداری زیست‌بوم به‌ویژه با افزایش ظرفیت‌ها و توانمندی‌های حقوقی و ساختاری مناسب همراه با رویکرد مشارکت مردمی.

بند7. مدیریت تغییرات اقلیم و مقابله با تهدیدات زیست‌محیطی نظیر بیابان‌زایی، گرد و غبار به‌ویژه ریزگردها، خشکسالی و عوامل سرایت‌دهنده‌ی میکروبی و رادیواکتیو و توسعه‌ی آینده‌نگری و شناخت پدیده‌های نوظهور زیست‌محیطی و مدیریت آن.

بند9:تعادل‌بخشی و حفاظت کیفی آب‌های زیرزمینی از طریق اجرای عملیات آبخیزداری، آبخوان‌داری، مدیریت عوامل کاهش بهره‌برداری از آب‌های زیرزمینی و تبخیر و کنترل ورود آلاینده‌ها.

** سیاست های کلی آمایش سرزمین
بند و- رعایت ملاحظات امنیتی و دفاعی در استقرار جمعیت وفعالیت در سرزمین با تکیه بر:

1- انتخاب مکان‌های مناسب و استقرار مراکز زیست و فعالیت و همچنین مراکز حیاتی و حساس، متناسب با ملاحظات اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی به‌ویژه امنیتی و پدافند غیرعام.

2- ارتقای فعالیت‌های توسعه‌ای ملی و استانی در مناطق مرزی با اعطای مشوق‌های اقتصادی و تقویت زیربناها و استقرار مناسب جمعیت و تقویت نیروهای نظامی و انتظامی متناسب با تهدیدات.

3- ساماندهی سطوح خدمات و استقرار جمعیت در کشور با توجه به مدیریت سوانح طبیعی، حوادث و منابع آب و رعایت شرایط زمین‌شناسی جهت افزایش ضریب ایمنی تأسیسات زیربنایی و حیاتی و ابنیه‌ی مراکز جمعیتی و شهرها و روستاها.

4- تقویت همگرایی، یکپارچگی ملی، وحدت و پیوندهای اجتماعی با ارتقای سطح توسعه‌یافتگی مناطق مختلف کشور و ایجاد قطب‌ها و کانون‌های توسعه.

5-پیشگیری از مهاجرت‌های بی‌رویه به مراکز استان‌ها با تدابیر لازم.

بند ح– حفظ، احیا و بهره‌وری بهینه از سرمایه‌ها، منابع طبیعی تجدیدشونده و حفظ محیط زیست در طرح‌های توسعه.